OEE – Efektywność wyposażenia w praktyce

OEE to wskaźnik, który stanowi podstawę badania produkcji metodą TPM, czyli Total Productive Maintenance – jedną z metod Lean Management. Pełne rozwinięcie nazwy to Overall Equipment Efficiency, a w tłumaczeniu – Efektywność Wyposażenia w Praktyce.

Spis treści

1. Jakie mierniki wybrać?
2. Wiedza o posiadanych wskaźnikach dostępna dla całego zespołu
3. Określ straty w procesie produkcji
4. Oblicz każdy ze składowych wskaźnika OEE!
5. Podsumowanie

---

1. Jakie mierniki wybrać?

Za pomocą trzech, szczegółowych mierników można zdiagnozować działanie wyposażenia w firmie. Dostępność, wydajność i jakość to składowe, które kompleksowo mierzą całościową efektywność. OEE stosuje się wyłącznie do oceny skuteczności materialnych elementów produkcji, a nie odnosi się do sposobu pracy zespołu.

Czy uważasz, że linia produkcyjna Twojej hali jest wydajna, a wytwarzane produkty w zadowalającej większości spełniają kryteria klienta? Spróbujmy ocenić obiektywnie, czy efektywność wyposażenia firmy zbliża się do ideału. Bardzo dobry wynik OEE to około 80% wykorzystania pełnego potencjału wyposażenia. Typowy poziom OEE w przemyśle to ok 60%, a jeżeli wartość ta spada poniżej 60% poziom OEE jest niezadowalający i należy pracować nad jego podniesieniem. Punktem odniesienia na firm doskonalących proces produkcji jest 85% OEE. Do takiego poziomu należy dążyć, osiągają go światowej klasy firmy. Jednak podstawową funkcją wskaźnika OEE jest rozpoznanie problemu linii niewydajnej. Pozwala on podjąć odpowiednie kroki w celu skorygowania maszyn.

2. Wiedza o posiadanych wskaźnikach dostępna dla całego zespołu

Posiadając tak precyzyjnie określone dane, zespół wie, o co walczy. Zdefiniowane cele motywują i pozwalają sprawdzać postępy. Warto, aby każdy pracownik zaangażowany w produkcję miał dostęp do danych ze wskaźników dostępności, wydajności i jakości. Powinny one być także dyskutowane w szerszym gronie, angażując kierowników i każdą osobę zaangażowaną w działanie linii wytwórczej. Ważne jest, by wyjaśnić, do czego służą te wskaźniki, że zostały obliczone na podstawie analizy działania maszyn i procesu, natomiast nie mierzą jakości pracy zespołu.

3. Określ straty w procesie produkcji

Ponieważ wskaźnik OEE oraz metodyka TPM są częścią szczupłego zarządzania – koncepcji Lean Management i czerpią z jego słownika. Nieprawidłowości w działaniu wyposażenia firmy nazywa się stratami. Twórca systemu TPM, Seiichi Nakajima, wyszczególnił 6 “Wielkich Strat”. Można przyporządkować je do każdego z trzech składowych OEE (dostępność, wydajność, jakość).

1. Dostępność
   • awarie
   • zbyt długi czas przezbrojeń, nastawień – niezaplanowany czas
2. Wydajność
   • bezczynność maszyny i mikroprzestoje
   • obniżona prędkość pracy maszyny
3. Jakość
   • braki (sztuki niezgodne)
   • straty podczas rozruchu (odpady technologiczne)

4. Oblicz każdy ze składowych wskaźnika OEE!

Metodyka TPM daje nam jasne narzędzia lean do obliczeń efektywności maszyn. Najtrudniejszym zadaniem jest zebranie danych, których najczęściej nie można pozyskać z automatycznych czujników. Kluczowa jest obserwacja. Kiedy obliczymy trzy składowe OEE, mnożymy je razem, a następnie mnożymy sumę ze 100%, co określa całościową efektywność wyposażenia.

• Dostępność

Jak został wykorzystany czas przeznaczony na produkcję? To pytanie, na które odpowiada ten wskaźnik. Uwzględniamy w nim wszelkie nieplanowane przestoje – nie uwzględniamy natomiast planowej konserwacji czy przerw.

• Wydajność

Jak szybki jest proces wytwarzania? Czy cykle przedłużają się? Do obliczenia tego wskaźnika wykorzystujemy czas określony do realizacji danego cyklu i liczbę wyprodukowanych sztuk – także niespełniających kryteriów jakości.

• Jakość

W jakim zakresie wyposażenie dostarcza produktów zgodnych z oczekiwaniami jakości? W obliczeniu wartości tego wskaźnika bierzemy pod uwagę odpady technologiczne i braki.

Wzór końcowy do obliczenia wskaźnika OEE:

5. Podsumowanie

Choć sytuacja idealna nie istnieje, a linie produkcyjne nie mogą być w ciągłym ruchu, mamy narzędzia, by doskonalić ich efektywność. Sprawdź, jakie korzyści może przynieść Twojej firmie określenie stanu efektywności dzisiaj i wyznaczenie celów na niedaleką przyszłość.